Zawieranie transakcji spedycyjnych jest uregulowane prawnie. Relacje pomiędzy spedytorem a zleceniodawcą oraz wzajemne obowiązki mogą jednak być kształtowane również na podstawie ADSp i OPWS. Co to za dokumenty? Kogo i gdzie obowiązują oraz jakie kwestie regulują?
ADSp – co to? Kogo i gdzie obowiązują? Co daje ich stosowanie?
ADSp to Ogólne Niemieckie Warunki Spedycyjne (Allgemeine Deutsche Spediteursbedingunge). Zostały one opracowane i są rekomendowane do stosowania przez główne niemieckie stowarzyszenia przemysłu żeglugowego i firm spedycyjno-transportowych. Na ich podstawie działa blisko 90 proc. podmiotów z branży TSL w Niemczech.
Co do zasady, ADSp znajdują zastosowanie w umowach spedycyjnych i transportowych pomiędzy przedsiębiorstwami (B2B). Obowiązują one w przypadku transakcji realizowanych w Niemczech, czyli takich, gdzie transport rozpoczyna się i kończy na terenie Niemiec. Natomiast międzynarodowe transakcje mogą być realizowane na podstawie konwencji CMR.
Dzięki ADSp większość niemieckich firm spedycyjnych i transportowych współpracuje na jednolitych zasadach z wieloma różnymi partnerami biznesowymi. Ułatwia to zawieranie umów i pozwala zrezygnować ze żmudnego i czasochłonnego procesu negocjowania warunków współpracy. Przedsiębiorstwa już na starcie zobowiązują się bowiem do przestrzegania identycznych standardów i norm. W ten sposób firmy mogą łatwiej uporządkować relacje biznesowe.
Jakie kwestie normują ADSp?
Ogólne Niemieckie Warunki Spedycyjne regulują różne kwestie związane z tranzytem. Ich zapisy obejmują nie tylko przewóz towarów, lecz również ich rozładunek, załadunek i składowanie, a także inne działania spedycyjne podejmowane w ramach procesu transportowego. Odnoszą się one do kwestii, które nie zostały wystarczająco uregulowane w ustawodawstwie niemieckim. ADSp określają m.in.:
- reguły odpowiedzialności w transporcie,
- zasady dotyczące wynagrodzenia należnego spedytorowi,
- kwotowe limity odpowiedzialności spedytora,
- obowiązki zleceniodawcy dotyczące m.in. opakowania i oznakowania,
- obowiązki spedytora w zakresie kontroli.
Co ważne, rekomendacje zawarte w Ogólnych Niemieckich Warunkach Spedycyjnych mają charakter niewiążący. Strony transakcji mogą więc podejmować odmienne ustalenia. Żeby ADSp stanowiły treść kontraktu, należy powołać się na nie w sposób wyraźny lub milczący. W tym drugim przypadku zleceniodawca musi jednak wiedzieć, że zazwyczaj są one fundamentem umów, które realizuje dany spedytor.
OPWS – co to? Kogo i gdzie obowiązują? Jakie kwestie normują?
OPWS to z kolei Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne. Wydawane są one przez Polską Izbę Spedycji i Logistyki. Ich celem jest ujednolicenie przepisów oraz wskazanie praw i obowiązków stron umowy zawartej pomiędzy spedytorem a zleceniodawcą, której przedmiotem jest realizacja usługi spedycyjnej.
Podobnie jak w przypadku ADSp, OPWS mają charakter fakultatywny. Są więc stosowane za porozumieniem stron. Co ważne, OPWS nie stanowią źródła prawa i nie mają zastosowania w przypadku spedycji szczątków ludzkich, dzieł sztuki i pieniędzy.
W skład Ogólnych Polskich Warunków Spedycyjnych wchodzi 31 paragrafów, które regulują kwestie odnoszące się do:
- oferty,
- umowy,
- zlecenia spedycyjnego,
- wykonania zlecenia,
- ubezpieczenia cargo,
- przeszkód przy wykonywaniu zlecenia,
- odpowiedzialności spedytora,
- wyłączenia spedytora z odpowiedzialności,
- reklamacji,
- prawa zastawu i zatrzymania przesyłki (dokumentów),
- przedawnienia,
- rozstrzygania sporów.
Zarówno niemieckie ADSp, jaki i polskie OPWS uzupełniają porządki prawne obu krajów dotyczące zawierania transakcji spedycyjnych oraz wzajemnych obowiązków spedytora i zleceniodawcy. W Niemczech do zapisów ADSp stosuje się blisko 90 proc. firm spedycyjnych. W Polsce OPWS cieszą się coraz większym uznaniem. Dlatego warto je znać. Wciąż jednak mają charakter fakultatywny, a głównym aktem prawnym, który obowiązuje w przypadku zawierania umów spedycyjnych, jest kodeks cywilny.
